Quy định về luật bắt penalty của thủ môn khi thi đấu
Trong thế giới bóng đá, penalty luôn được coi là khoảnh khắc định mệnh có thể thay đổi cả cục diện trận đấu. Không chỉ đòi hỏi bản lĩnh và kỹ năng của người sút, mà thủ môn cũng phải tuân thủ những quy định chặt chẽ khi bắt penalty. Luật bắt penalty của thủ môn vì thế trở thành một phần quan trọng, không chỉ quyết định sự công bằng trên sân mà còn tạo nên kịch tính, cảm xúc đặc biệt cho người hâm mộ. Cùng tin bên lề tìm hiểu ngay!
Khái niệm và cơ sở áp dụng luật bắt penalty của thủ môn
Penalty là một trong những tình huống đặc biệt và căng thẳng nhất trong bóng đá, nơi chỉ còn lại cuộc đối đầu trực diện giữa cầu thủ sút và thủ môn. Luật bắt penalty của thủ môn được Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) và Hội đồng Luật quốc tế (IFAB) quy định rất cụ thể, nhằm đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong mỗi cú sút. Dù kết quả của một loạt sút luân lưu không trực tiếp ảnh hưởng đến bảng xếp hạng bóng đá, nhưng nó thường mang tính quyết định đến kết quả trận đấu, danh hiệu và lịch sử của các đội bóng.
Theo luật hiện hành, thủ môn được quyền di chuyển trong khung thành trước khi cú sút được thực hiện, nhưng phải tuân thủ một số quy tắc nghiêm ngặt để không tạo lợi thế bất công. Đây là những quy định được điều chỉnh nhiều lần qua các năm, đặc biệt là giai đoạn 2019–2023, khi công nghệ VAR được đưa vào hỗ trợ trọng tài.
Các quy định quan trọng về luật bắt penalty của thủ môn
Luật penalty liên quan trực tiếp đến thủ môn, và mỗi chi tiết đều được ghi rõ trong luật bóng đá quốc tế. Dưới đây là những quy định quan trọng mà thủ môn buộc phải tuân thủ:
Vị trí đặt chân
Trước khi cầu thủ sút bóng, thủ môn phải đứng trên vạch vôi khung thành. Từ năm 2019, luật cho phép thủ môn chỉ cần có ít nhất một chân chạm vạch tại thời điểm bóng được sút, thay vì bắt buộc cả hai chân như trước đây. Quy định này giúp thủ môn có thêm sự linh hoạt trong việc phản xạ, nhưng vẫn đảm bảo không tạo lợi thế quá lớn.
Không được tiến lên quá sớm
Nếu thủ môn bước lên phía trước vạch vôi trước khi cầu thủ chạm bóng, trọng tài có quyền cho thực hiện lại cú đá, đồng thời có thể cảnh cáo hoặc phạt thẻ thủ môn. Đây là lỗi thường xuyên xảy ra và đã nhiều lần gây tranh cãi, đặc biệt khi VAR phát hiện chi tiết này.
Không được làm động tác gây rối
Thủ môn không được phép cố tình làm mất tập trung cầu thủ thực hiện penalty, chẳng hạn như chạm xà ngang, lắc lư quá mức, hoặc lao ra khi cầu thủ chưa sút. Tuy nhiên, họ vẫn được phép giơ tay, hò hét hoặc nhún nhảy nhẹ trong khung thành để tạo áp lực tâm lý.
Trách nhiệm trong loạt sút luân lưu
Trong loạt sút luân lưu, thủ môn phải tuân thủ các quy định trên một cách nghiêm ngặt. Nếu phạm luật, cú sút có thể được thực hiện lại, và trong một số trường hợp, trọng tài có thể phạt thẻ vàng. Hai thẻ vàng trong trận, bao gồm cả ở loạt sút luân lưu, sẽ khiến thủ môn bị truất quyền thi đấu.
Những thay đổi mới trong luật penalty dành cho thủ môn
Luật penalty đã có nhiều thay đổi trong những năm gần đây nhằm cân bằng giữa người sút và thủ môn. Một số điểm mới đáng chú ý gồm:
- Luật 2019: Cho phép thủ môn chỉ cần một chân chạm vạch khi cầu thủ sút, thay vì cả hai chân.
- Ứng dụng VAR: Công nghệ VAR được sử dụng để phát hiện thủ môn di chuyển sớm. Điều này khiến nhiều pha cứu thua ngoạn mục của thủ môn bị hủy bỏ vì lỗi di chuyển trước thời điểm bóng được sút.
- Luật 2023: IFAB nhấn mạnh việc thủ môn không được phép thực hiện hành động “không tôn trọng” như trì hoãn quá mức, cào xước vạch vôi, hay có những cử chỉ mang tính chế giễu người sút.
Các thay đổi này cho thấy luật ngày càng khắt khe hơn với thủ môn, nhằm đảm bảo sự công bằng tối đa.
Những tình huống nổi bật liên quan đến luật bắt penalty của thủ môn
Trong thực tế, đã có nhiều trận đấu lịch sử chứng kiến những tranh cãi xung quanh luật bắt penalty của thủ môn:
- World Cup 2019 (nữ): Nhiều thủ môn bị phạt vì lỗi rời vạch sớm, dẫn đến việc FIFA phải tạm thời “nới lỏng” áp dụng VAR trong các loạt sút luân lưu.
- Euro 2020: Thủ môn Gianluigi Donnarumma (Ý) trở thành người hùng khi cản phá hai quả penalty trong trận chung kết gặp Anh, dù nhiều tình huống sau đó được VAR xem xét rất kỹ lưỡng.
- Copa America 2021: Emiliano Martínez (Argentina) đã gây ấn tượng mạnh khi dùng tâm lý chiến để đánh bại các cầu thủ Colombia trong loạt sút luân lưu. Dù luật hạn chế động tác gây rối, nhưng anh vẫn ở trong giới hạn cho phép.
Những ví dụ này cho thấy luật không chỉ mang tính lý thuyết, mà còn có tác động trực tiếp đến kết quả những giải đấu lớn.
Xem thêm: Power Play trong Futsal là gì? Ưu nhược điểm của chiến thuật
Xem thêm: Tìm hiểu tư duy tự giác trong bóng đá là gì và lợi ích mang lại
Luật bắt penalty của thủ môn là một phần quan trọng trong hệ thống luật bóng đá quốc tế, góp phần giữ gìn sự công bằng và kịch tính của trận đấu. Những quy định này không ngừng được điều chỉnh để phù hợp với sự phát triển của bóng đá hiện đại, đặc biệt trong thời đại VAR. Dù bị hạn chế nhiều hơn so với trước, nhưng chính điều đó càng làm tăng giá trị cho những pha cứu thua xuất thần của thủ môn, khoảnh khắc có thể thay đổi cả lịch sử một trận đấu hay giải đấu.